Een onveilige werkomgeving, weinig aandacht voor de rechten van de werknemers, arbeids- en loonvoorwaarden die onder de verwachtingen van het personeel blijven … In elk bedrijf zijn er dingen die we graag willen veranderen, die we willen verbeteren en zaken die gewoonweg niét werken. Sommige zaken lopen ook goed, zijn noodzakelijk voor het welzijn van de werknemers en moeten koste wat het kost worden veiliggesteld of zelfs uitgebreid. Je trekt je heel wat zaken die mislopen op je bedrijf aan en je voelt de behoefte om te reageren. Je voelt je betrokken bij wat er in je bedrijf gebeurt. Dan is personeelsvertegenwoordiger worden de geknipte uitdaging voor jou.
De sociale verkiezingen zijn het moment bij uitstek om de zaken aan te pakken op je werk. Je vindt hier een overzicht van alles wat je over de sociale verkiezingen moet weten. Een werkwereld uittekenen met meer rechtvaardigheid en solidariteit voor je collega’s en voor jezelf: iets voor jou? Lees dan zeker verder …
De sociale verkiezingen, wat is dat precies?
Bij de sociale verkiezingen kies je de personen die je zullen vertegenwoordigen tegenover de werkgever. Je verkiest je vertegenwoordigers om te zetelen in de overlegorganen van het bedrijf. In België worden om de vier jaar sociale verkiezingen georganiseerd in alle bedrijven met meer dan 50 werknemers.
Ik ben niet actief binnen de vakbond en ik weet niets af van de arbeidswetgeving: hoe kan ik mijn collega's verdedigen?
Als afgevaardigde sta je er niet alleen voor! Je bent in het gezelschap van een volledig team: ervaren collega’s, vakbondswerknemers die je steunen bij wat je onderneemt, enz. Afgevaardigde zijn kan je leren.
De BBTK is er om je te steunen en je te helpen. Bovendien organiseren wij regelmatig opleidingen waardoor je over de juiste basis beschikt om meteen van start te gaan. De juridische kennis en de knowhow verwerf je al doende. Wij zijn er om je te ondersteunen.
Zijn er voorwaarden?
Om personeelsvertegenwoordiger te worden in de Ondernemingsraad of in het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk, moet je je kandidaat stellen voor de sociale verkiezingen. Om kandidaat te kunnen zijn, moet je aan bepaalde voorwaarden voldoen:
- je moet een arbeidsovereenkomst hebben of gelijkgesteld zijn met een werknemer;
- je moet ten minste 18 jaar (16 jaar voor de categorie ‘jonge werknemers’) en jonger dan 65 jaar zijn;
- je mag geen deel uitmaken van het leidinggevend personeel;
- je mag geen interne preventieadviseur zijn noch vertrouwenspersoon zijn in de TBE (technische bedrijfseenheid) waar je de functie uitoefent;
- je moet ten minste 6 maanden ononderbroken anciënniteit hebben in je bedrijf of in geval van onderbreking in totaal 9 maanden in 2023 met een arbeids- of leerovereenkomst hebben gewerkt.
Bedienden, arbeiders, kaderleden, jongeren… Heeft iedereen inspraak?
De sociale verkiezingen zijn een uitgelezen gelegenheid om de zaken aan te pakken voor de toekomst van je bedrijf. Als je personeelsvertegenwoordiger wordt in de Ondernemingsraad of in het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk, krijg je zicht op wat er allemaal gebeurt. Via de sociale verkiezingen kunnen mensen voor wie het moeilijker is om over hun problemen te praten zelf volwaardig deelnemen aan het sociaal overleg. Dat geldt bijvoorbeeld voor jonge werknemers die nog hun weg moeten vinden in het bedrijf, maar ook voor kaderleden die omwille van hun statuut uitgesloten worden van een groot stuk van de arbeidswetgeving. Zij krijgen dus een bijzondere plaats toegewezen in de kiescolleges ‘kaderleden’ en ‘jongeren’. Zo wordt iedereen goed vertegenwoordigd.
Waarom voor de BBTK kiezen?
De BBTK is een organisatie die op elk moment van het leven aan je zijde staat en strijdt voor een rechtvaardige en meer solidaire wereld. Onze prioriteiten zijn het waarborgen van een stabiele toekomst voor de jongeren en ouderen, de tewerkstelling – een kwaliteitsvolle job voor iedereen – behouden, de sociale veroveringen beschermen en zorgen voor goede arbeids- en loonvoorwaarden. De BBTK vormt ook een team dat naar je luistert en je bijstaat. Zowel in goede tijden als bij crisismomenten. Je hebt gekozen om je stem te laten horen en kandidaat te worden in je bedrijf … Maar je zit toch nog met enkele vragen. Bij de BBTK kennen we de antwoorden!
Hoe beheer je je tijd als afgevaardigde?
Wanneer je afgevaardigde bent, moet de werkgever je toelaten je mandaat correct uit te oefenen en je opdracht tot een goed einde te brengen. Deze maatregelen zijn soms voorzien in het huishoudelijk reglement of in een collectieve arbeidsovereenkomst. De voor syndicale doeleinden gebruikte periodes worden beschouwd als arbeidstijd en worden dus normaal betaald.
OR of CPBW, welke verschillen?
De OR en het CPBW zijn beiden instanties waar overleg wordt gepleegd tussen werkgevers en werknemers. Ze hebben elk hun specifieke opdrachten.
DE OR (OndernemingsRaad)
Er moet een Ondernemingsraad worden opgericht in elk bedrijf dat ten minste 100 werknemers telt. Dit orgaan bestaat uit vertegenwoordigers van de werknemers en van de werkgever. De OR:
- ontvangt alle informatie en wordt geraadpleegd over de economische en financiële situatie van de onderneming en over de tewerkstelling;
- stelt het arbeidsreglement op en wijzigt dit;
- beheert de sociale werken van het bedrijf;
- bespreekt alles wat te maken heeft met het leven binnen het bedrijf, de arbeidsvoorwaarden, de vakantiedagen, de invoering van nieuwe technologieën, de criteria voor ontslag enz.
- controleert de naleving van de sociale wetgeving en de cao’s, enz.
Het CPBW (Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk)
- Er moet een CPBW worden opgericht in elke onderneming met minstens 50 werknemers. Het CPBW: - zorgt voor de verbetering van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers;
- staat in voor de preventie van arbeidsongevallen;
- controleert de arbeidsgeneeskundige dienst, enz.
Het CPBW houdt zich ook bezig met het controleren van het arbeidsklimaat, zorgt ervoor dat er voldoende en kwaliteitsvolle beschermingsmiddelen (veiligheidskledij, -bril, ergonomisch werkmateriaal, enz.) beschikbaar zijn en onderzoekt de individuele klachten omtrent veiligheid en welzijn.
Een vlotte procedure
De sociale verkiezingen zijn een vlot draaiend beslissingsproces waarbij verschillende regels moeten worden nageleefd. Het verloop van de sociale verkiezingen is onderverdeeld in verschillende fases. Van bij het begin ben je, als potentiële kandidaat, beschermd tegen ontslag.
Zin om kandidaat te zijn? Neem dan contact op met de BBTK! Je kandidatuur wordt toegevoegd aan een specifieke lijst, die overeenstemt met je personeelscategorie.
• 15/12/2023 - 28/12/2023: Begin van de procedure
• 14/01/2024 - 27/01/2024: Begin van de bescherming
• 19/03/2024 - 01/04/2024: Indiening van de kandidatenlijsten
• 13/05/2024 - 26/05/2024: Verkiezingen
**Wanneer data van de verkiezingsprocedure samenvallen met een zondag of een dag waarop in het bedrijf gewoonlijk niet wordt gewerkt, moet de verrichting uiterlijk de dag vóór die zondag of gebruikelijke rustdag worden uitgevoerd. Het is belangrijk om te gaan stemmen. Stemmen voor de sociale verkiezingen is een verworven recht. Maak er gebruik van. Laat dit ook weten aan je collega’s.
Ben ik beschermd tegen ontslag?
Ja! Als kandidaat ben je onmiddellijk beschermd tegen ontslag, zelfs als je niet verkozen bent tijdens de sociale verkiezingen. De bescherming van de afgevaardigden is een garantie waardoor de personeelsvertegenwoordigers hun taak volledig zelfstandig kunnen uitvoeren. Deze bescherming verbiedt de werkgever om elke kandidaat die zich aanbiedt of elke verkozene in de OR of het CPBW te ontslaan. Deze bescherming gaat in op 14 januari 2024. Om kandidaat te mogen zijn, moet je echter aan een aantal voorwaarden voldoen (vervuld op de dag van de verkiezing).